मार्च आणि सप्टेंबरमध्ये दिसणार ब्लड मून !

नवी दिल्ली: खगोलशास्त्रज्ञ आणि अंतराळप्रेमींची प्रतीक्षा लवकरच संपणार असून १३ आणि १४ मार्चला ब्लड मून’ दिसणार आहे. हे पूर्ण चंद्रग्रहण भारतातून दिसणार नसले तरी ७-८ सप्टेंबरला होणारे पूर्ण चंद्रग्रहण भारतातून दिसणार आहे.

सहसा दुधाळ पांढरा किंवा सेपिया-टोन्ड चंद्र गंजलेल्या लाल रंगासारखा दिसेल. ‘ब्लड मून’ हा शब्द पूर्ण चंद्रग्रहणासाठी वापरला जातो, जेव्हा चंद्र लाल किंवा तपकिरी दिसतो. त्यावेळी ब्लड मून हा शब्द वापरला जातो. 2022 नंतर पृथ्वीवर पहिले पूर्ण चंद्रग्रहण होणार आहे. हे देखील विशेष आहे. या दरम्यान ग्रहण ज्या भागातून नेत्रदीपक असेल त्या भागातून जाणार आहे. त्या रात्री चंद्र आपल्या ग्रह आणि सूर्याच्या संयोगाने लाल होईल. याला ब्लड मून म्हणतात.

पृथ्वी जेव्हा सूर्य आणि पूर्ण चंद्राच्यादरम्यान म्हणजेच (पौर्णिमेच्या दिवशी) येते तेव्हा खगोलीय घटनेदरम्यान पूर्ण चंद्रग्रहण होते. या काळात पृथ्वीची सावली चंद्राचा पृष्ठभाग व्यापून टाकते. चंद्रापर्यंत पोहोचणारा प्रकाश हा पृथ्वीच्या वातावरणातून परावर्तित होणारा सूर्यप्रकाश असल्याने पृथ्वीच्या सावलीत प्रवेश करताच चंद्र लाल होतो.

पूर्ण चंद्रग्रहण 13-14 मार्चच्या रात्री होणार आहे. हे सुमारे 5 तास चालेल, जेव्हा चंद्र पृथ्वीच्या सावलीतून जाईल आणि 65 मिनिटे तो आकर्षक लाल होईल. पूर्ण सूर्यग्रहण पूर्णत्वाच्या वाटेवर दिसत असले तरी त्या काळात पृथ्वीवर रात्रीच्या कोणत्याही भागातून पूर्ण चंद्रग्रहण पाहता येते.

उत्तर अमेरिका आणि दक्षिण अमेरिकेत पूर्ण सूर्यग्रहणाचे सर्व टप्पे नेत्रदीपक असतील. पश्चिम युरोपातील खगोलशास्त्रज्ञ ग्रहणकाळात चंद्रास्त पाहणार आहेत. ग्रहणकाळात भारतात दिवसा असेल, त्यामुळे भारतीय प्रदेशात राहणाऱ्यांना ते पाहता येणार नाही.

उत्तर अमेरिकेच्या पूर्व भागात राहणाऱ्या लोकांना 14 मार्च रोजी मध्यरात्री 1 वाजून 9 मिनिटांनी अर्धवट चंद्रग्रहण आणि पहाटे 2 वाजून 26 मिनिटांपासून 3 वाजून 32 मिनिटांपर्यंत पूर्ण चंद्रग्रहण पाहता येणार आहे. पश्चिम अमेरिकेत राहणाऱ्या लोकांना 13 मार्च रोजी रात्री 10 वाजून 9 मिनिटांनी अर्धवट ग्रहण आणि 11 वाजून 26 मिनिटांपासून 12 वाजून 32 मिनिटांपर्यंत पूर्ण चंद्रग्रहण पाहता येणार आहे. सूर्यग्रहण पाहताना खूप सावधगिरी बाळगण्याची गरज आहे. पण चंद्रग्रहणात तसे होत नाही. तुम्ही ते उघड्या डोळ्यांनी पाहता येईल.

2025 चे चंद्रग्रहण हुकले तर 7-8 सप्टेंबर 2025 रोजी आणखी एक पूर्ण ग्रहण होणार असून ते भारतातही दिसणार आहे.