ॲक्वा थेरेपी जीवन बदलणारी शक्ती

ॲक्वा थेरपी ही एक शारीरिक उपचार पद्धत आहे, ज्यात पाण्यातून उपचार केले जाते. हे पाण्याच्या उत्तोलन (Buoyancy), विरोध (Resistance) आणि इतर पाण्याच्या गुणांचा (properties) वापर करून औषधी फायदे पुरवते. ॲक्वा थेरपी ही कोमट पाण्यात (warm water) केली जाते. मस्क्यूकोस्केलेटल कंडीशन्स, ऑर्थोपेडिक कंडीशन्स, न्यूरोलॉजिकल कंडीशन्स, खेळाडूंना होणारी दुखापत, विशेष बालकांसाठी, फिटनेस, शल्यक्रियानंतर पुनर्वास करणाऱ्या रुग्णांसाठी केली जाते.

ॲक्वा थेरपी इतर प्रकारच्या थेरपीपेक्षा वेगळी आहे, कारण ती विशेषत: व्यायाम आणि पुनर्वसनासाठी एक माध्यम म्हणून पाण्याचा वापर करते. पाण्याचे अनन्य गुणधर्म, उछाल (buoyancy) आणि प्रतिकार (resistance) यासह, थेरपी घेत असलेल्या व्यक्तींसाठी, विशेषत: गतिशिल समस्या असलेल्या किंवा जखमा बरे होणाऱ्यांसाठी वेगळे फायदे देतात. पाणी शरीराला आधार देते, सांध्यांवर होणारा परिणाम कमी करते आणि हालचाली सुलभतेने करण्यास अनुमती देते (low impact on joints).

ॲक्वा थेरपी पाण्याच्या गुणधर्मांचा वापर करून कार्य करते. जेव्हा एखादी व्यक्ती पाण्यात चालते तेव्हा (buoyancy) सांध्यावरील प्रभाव कमी होतो, हालचाली सोप्या आणि कमी वेदनादायक होतात, विशेषत: ज्यांना हालचाल समस्या आहे किंवा दुखापतीतून बरे होत आहे त्यांच्यासाठी. याव्यतिरिक्त, (resistance of water) पाण्याचा प्रतिकार शक्ती (strength) आणि सहनशक्ती (Endurance) करण्याचा मदत करते. थेरपिस्ट (flexibility) लवचिकता, (balance) संतुलन, (coordination) समन्वय आणि संपूर्ण क्रिया सुधारण्यासाठी पाण्याच्या गुणधर्मांचा फायदा घेऊन प्रत्येक व्यक्तीच्या गरजेनुसार विशिष्ट व्यायाम आणि हालचाली तयार करतात.

ॲक्वा थेरपीचे फायदे :
1. जोडांवरील ताण कमी करते: पाण्यात व्यायाम करण्यामुळे शारीरिक ताण कमी होते, ज्यामुळे जोडांचे ताण वजनाच्या प्रभावावरील दाबातून कमी होते.
2. प्राणांगी मजबुती आणि सहनशीलता वाढते: पाण्यात व्यायाम करण्यामुळे मांसपेशियां मजबूत होतात आणि त्यांची सहनशीलता वाढते, ज्यामुळे शारीरिक क्षमता वाढते.
3. एरोबिक दक्षता वाढते: पाण्यात व्यायाम करण्यामुळे हृदयाची क्षमता वाढते आणि एरोबिक क्षमता वाढते, ज्यामुळे दिवसभर अधिक उत्साही आणि क्रियाशील राहू शकतो.
4. संतुलित (balanced) वाढते: पाण्यात व्यायाम करण्यामुळे शरीराचे संतुलितता वाढते, ज्यामुळे अवस्थिती दुरूस्त आणि चालन स्थिर राहते.
5. जोडांची स्फुरद्धता (flexibility)वाढते: ऍक्वा थेरेपीने जोडांची स्फुरद्धता वाढते आणि त्यांची सर्वांगीण क्रियाशक्ती सुधारित होते.
6. सुजण कमी करते: पाण्यात व्यायाम करण्यामुळे जोडांतील सुजण कमी होते, ज्यामुळे त्यांची फुफ्फुसी कमी होते आणि संवेदना मध्ये सुधारिती होते.
7. शारीरिक समर्थन: पाणीने शारीरिक वजन कमी करते आणि जोडांवरील ताण कमी करते, ज्यामुळे चालन्याचा अनुभव सोपा होतो.
8. मानसिक स्वास्थ्य: पाण्यात व्यायाम करणे मानसिक आरोग्यासाठी सुखद आहे आणि तंत्रज्ञान संबंधी ताणांना सहाय्य करते.


ॲक्वा थेरपी कोण करू शकते?
संधिवात सांधेदुखी
जीर्ण आजार
स्नायू आणि सांधे दुखणे
ज्येष्ठ नागरिक
न्यूरोलॉजिकल विकार
खेळाच्या दुखापती
गर्भवती महिला
शस्त्रक्रियेनंतर पुनर्वसन
स्नायू कमकुवतपणा
विशेष मुलांचे
क्रीडा विशिष्ट प्रशिक्षण किंवा कामगिरी वाढविण्यासाठी
फिटनेस

ॲक्वा थेरपी विविध परिस्थितींसाठी स्वतंत्र उपचार म्हणून वापरली जाऊ शकते. ॲक्वा थेरपी हा एक समग्र दृष्टीकोन आहे. तथापि, त्याचा परिणामकारकता वाढविण्यासाठी इतर प्रकारच्या थेरपी किंवा उपचार पद्धतींसह त्याचा वापर केला जातो. तुमच्या विशिष्ट गरजांसाठी सर्वात योग्य उपचार योजना ठरवण्यासाठी नेहमी एखाद्या योग्य आरोग्यसेवा व्यावसायिकाचा सल्ला घ्या. ॲक्वा थेरपी घेत असताना आरोग्यविषयक समस्या असलेल्या व्यक्तींसाठी, पहिलं विशेषज्ञ चिकित्सकांच्या सल्ल्याने त्याची साइट संपर्कात असलेल्या एक्वाटिक सेन्टर्स किंवा थेरपिस्टच्या सल्ल्याने सुरक्षितता विचारली पाहिजे. त्याच्याशिवाय, व्यक्ती आणि थेरपिस्टसाठी साथ राहावे, सुरक्षित पाण्यातील व्यायाम कसे करावे हे समजून घेण्याची गरज आहे. विशेषत: जीर्ण आजार असलेल्या व्यक्तींसाठी खास काळजी घेतली जाते, आणि समर्थनीय अश्या काळजीवर गंतव्यात राहणे महत्त्वाचे आहे.

वेगवेगळ्या वयोगटांसाठी एक्वा थेरपी प्रोग्राम डिझाइन केली जाते.

१. प्रत्येक व्यक्तीच्या आरोग्य आणि सामर्थ्याची अभिव्यक्ती करण्यासाठी रुग्णांच्या आवश्यकतांनुसार विशेष प्रोग्राम डिझाइन केले जाते.
२. खास रुग्णांच्या लक्षणांच्या विशेषता वापरून प्रत्येक कार्यक्रम अनुकूलित केले जाते.
३. वैद्यकीय विश्लेषणांच्या आधारे प्रत्येक व्यक्तीसाठी सुरक्षित व्यायाम प्रक्रिया निर्धारित केली जाते.
४. प्रोग्राममध्ये आरोग्य विशेषज्ञांचा योगदान होतो ज्यांनी रुग्णांसाठी उपचाराचे निर्देशन केले आहेत.
५. प्रत्येक व्यक्तीसाठी आदर्श तापमान आणि पाण्याची गहनत्व सुनिश्चित करण्याची गरज आहे.

 
– डॉ. अमृता शरद कोळी
Bpth, Mpth (क्रीडा), MCMT,
एक्वा थेरपिस्ट, एर्गोनॉमिस्ट.
एमबीए (रुग्णालय आणि आरोग्य सेवा, यूके)
संचालक आणि प्रमुख फिजिओथेरपिस्ट- मोमेंटम फिजिओथेरपी